ԱՒԵՏԻՔ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ
Քանի կայ գարունը, արեւը, ծաղիկներ, թռչունները, եղնիկները, ձիերը, անտառները, ծովերի աղբիւրները, գետերը, դաշտերը, լեռները՝ կա՛յ բանաստեղծութիւնը:
Քանի կայ երկինքը, աստղերը, տիեզերքի խորհուրդը, առեղծուածը, սէրը, տենչը, իղձը, մահը, կայ երազանքը (մտորելը)՝ կա՛յ բանաստեղծութիւնը:
Քանի կայ ապրելու տենչը, բնազդը, կամքը, քանի մարդը ուզում է լինել անմահ, յաւիտեան առողջ, գեղեցիկ, կատարեալ, Աստուած՝ կա՛յ եւ բանաստեղծութիւնը: Աստուածը մարդու ամենաբանաստեղծական գիւտն է, ամենամեծ երազը, իտէալը, տեսիլը:
Մարդու հոգին չի փոխուի. նա պիոլոկիա է. տնտեսական փոփոխութիւններ, նոր տնտեսավարչակարգերը կու գան ու կ«երթան՝ չկարողանալով մարդու էութիւնը փոխել. հիմքերը, տարրերը, սկզբունքը կը մնայ՝ կեղեւը կը փոխուի: Իսկ անվերծանելի հոգին կը մնայ միշտ երազող, տենչող, փափաքող, ձգտող, որոնող, անգոհ, սաւառնող, անհունին ձգտող…
Տենչալ՝ կը նշանակէ երազել, երազել՝ կը նշանակէ խորհել, մտածել, ուզենալ լաւը, գեղեցիկը, ներդաշնակը, կատարեալը, գերմարդկայինը, բացարձակը, յաւերժականը, աստուածութիւնը:
Ժողովուրդը հէքիաթների, երգերի, առասպելների միջոցով, ուրեմն պատկերներով, սիմպոլներով, անձնաւորումներով ասում է իր աշխարհահայեացքը, մեկնաբանում է բնութիւնն ու նրա գաղտնիքները: Ժողովուրդը իր հէքիաթների մէջ նախատեսել է՝ բոյսերի, քարերի զգայուն, ապրող, կամեցող լինելը, կենդանիների խօսուն լինելը, ժողովրդի մօտ՝ քարերը, բոյսերը ո՛չ միայն զգում են, այլեւ երբեմն խօսում. ծառը խօսեց, սարը խօսեց մարդու լեզուով. սրանք մենք բանաստեղծութիւն ենք համարում, ֆանտաստիկա, բայց բանաստեղծութեան մէջ է դրսեւորւում, գուշակւում ապագայ իրականութիւնը:
Բանաստեղծութիւնը գիտութիւնից առաջ է. գիտութիւնը փորձերով ասում է այն, ինչը բանաստեղծութիւնը զգացումով, ինստինքտով (բնազդօրէն) նախատեսել է: