ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն այսօր ԱԺ-էն ներս անդրադարձած է ԳՇ նախկին պետ Օնիկ Գասպարեանի ըրած յայտարարութեան:
«2020 թուականի նոյեմբեր 17-ին այն ժամանակ դեռ ԳՇ պետ Օնիկ Գասպարեանը յայտարարել է, որ պատերազմի 4-րդ օրը ԱԽ նիստի ժամանակ ներկայացրել է մեր կորուստները եւ ստեղծուած իրավիճակի վերաբերեալ ԶՈՒ գնահատականը՝ նշելով, որ 2-3 օրուայ ընթացքում անհրաժեշտ է միջոցներ ձեռնարկել՝ պատերազմը կանգնեցնելու համար: Այս ամպիոնից պատասխանատու ուզում եմ ասել՝ Գասպարեանի յայտարարութեան այդ կէտը իրականութեան հետ որեւէ աղերս չունի: Չի ասել Օնիկ Գասպարեանը նման բան, դա պաշտօնապէս արձանագրուած է, այդ թուում՝ ձայնագրութեամբ: Ընդհակառակը, ասել է, խօսքը սեպտեմբերի 30-ի ԱԽ նիստի մասին է, հակառակորդը ոչ մի առաջխաղացում չի ունեցել, ԶՈՒ-ն կատարում է իր առջեւ դրուած խնդիրը եւ մինչեւ վերջ կը կատարի»:
Փաշինեանն ընդգծած է՝ ԳՇ նախկին պետը սեպտեմբեր 30-ին չէր ալ կրնար նման յայտարարութիւն ընել. «2020 օգոստոսի 21-ի ԱԽ նիստի զեկոյցում Գասպարեանը հաւաստիացրել է, որ արցախեան ուղղութեամբ մենք կարող ենք առկայ ուժերով, նաեւ՝ միջոցներով, «ոչ մի քայլ հետ» սկզբունքով ետ մղել, ձախողել հակառակորդի յարձակումը եւ ջախջախել նրա խմբաւորումները»:
Նիկոլ Փաշինեանը աւելցուցած է, որ այս ամէնը, սակայն, չի նշանակեր, թէ ՀՀ ղեկավարութիւնը միջոցներ չէ ձեռնարկած վայրկեան առաջ հրադադար հաստատելու ուղղութեամբ՝ մանրամասն ներկայացնելով պատերազմի ընթացքին երեք անգամ միջնորդներու ջանքերով յայտարարուած հրադադարներու պայմանաւորուածութիւններու ձեռքբերման ընթացքը: Հրադադարի յայտարարութիւններէն վայրկեաններ անց Ատրպէյճանն ամէն անգամ կը խախտէր պայմանաւորուածութիւնը:
Վերլուծելով իրադրութիւնը, խորհրդակցելով Արցախի նախագահի, ԶՈՒ ԳՇ-ի հետ՝ ես որոշեր եմ, որ մենք պէտք է որոշակի, այո, նաեւ ծանր զիջումներու ճանապարհով հասնինք հրադադարի: Այս մասին կառավարութեան ծրագրի 2020 թուականի կատարման ընթացքի եւ արդիւնքներու մասին զեկոյցը ներկայացնելու ժամանակ նշած է ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանը՝ անդրադառնալով 2020 թուականի 19 հոկտեմբերէն առաջ եւ յետոյ տեղի ունեցած զարգացումներուն:
«Այդ կապակցութեամբ հրաւիրել եմ ԱԽ նիստ, որին մասնակցել են նաեւ խորհրդարանական ուժերի ներկայացուցիչները: Նիստին մասնակցել են նաեւ ընդդիմադիրները, որոնց ասել եմ, որ հրաւիրել եմ, ոչ թէ իրենց հետ պատասխանատուութիւն կիսելու, այլ նրանց տեղեկացնելու համար, որովհետեւ այդ պահին ես չէի կարող հրապարակային յայտարարութիւն անել տեղի ունեցողի վերաբերեալ, որովհետեւ եթէ յանկարծ հակառակ կողմը չընդունէր մեր առաջարկը, այդ յայտարարութիւնները ընդհանուր իրադրութեան վրայ դրական չէին ազդելու: ԱԽ նիստին մասնակցել են նաեւ ՀՀ նախագահն ու Կաթողիկոսը:
Նոյնը օրը հրաւիրել եմ արտախորհրդարանական ընդդիմութեան ներկայացուցիչներին ու տեղեկացրել եմ իրավիճակի մասին:
Դրանից յետոյ համաձայն պայմանաւորուածութեան ես զանգել եմ ՌԴ նախագահին ու ասել եմ, որ մենք ուզում ենք հրադադար Ատրպէյճանի տարածքների 5+2 ձեւաչափով վերադարձի պայմանով: Մի պայման, որը նախկինում էլ միջնորդների կողմից ՀՀ-ին առաջադրուած է եղել ամենատարբեր ձեւաչափերով: Մենք մանրամասն քննարկում ենք ունեցել Փութինի հետ, եւ ընդհանուր ըմբռնում ենք ձեռք բերել եւ արձանագրել ենք, որ ՌԴ նախագահի հետ նոյն կերպ ենք ձեւակերպում կամ ունենք ընդհանուր ձեւակերպում իրադրութեան յաղթահարման»,-ըսած է Փաշինեանը:
Ան ընդգծած է, որ այնտեղ փախստականներու վերադարձի, ատրպէյճանցի ներքին տեղահանուածներու ԼՂ վերադարձ հարց եղած է. «Ես ասել եմ, որ մենք այդ հարցի հետ առարկութիւն չունենք ու չենք ունենայ, եթէ հարցն ինչ-որ կերպ փոխկապակցենք ԼՂ կարգավիճակի ճշգրտման գործընթացի հետ: Դրանից յետոյ ՌԴ նախագահն ունեցել է խօսակցութիւն Ալիեւի հետ, որի արդիւնքում պարզ է դարձել, որ Ատրպէյճանը կտրականապէս չի ընդունում Հադրութի շրջանի տե-օքուփացիայի (ապագրաւում) մեր պահանջը: Երկրորդ, պահանջում է որպէսզի ներքին տեղահանուածների վերադարձի հարցը որեւէ ձեւով չկապուի ԼՂ կարգավիճակի ճշգրտման հետ: Նաեւ մի նոր մանրամասնութիւն կայ, որի մասին ես նախկինում չեմ ասել, նաեւ ակնկարկ է եղել, որ ոչ թէ պէտք է լինի 5+2 բանաձեւով տարածքների վերադարձ, այլ պէտք է լինի 7 տարածքների վերադարձ»:
Փաշինեանն ըսած է, որ Ատրպէյճանը պատերազմէն առաջ ալ, ընթացքին ալ չէ ընդունած ԼՂ կարգավիճակի ճշգրտման օրակարգը. «Սա եղել է, ուշադրութիւն դարձրէք, 2016 թուականի Ապրիլեան 4-օրեայ պատերազմի ու 2020 թուականի 44-օրեայ պատերազմի հիմնական պատճառը: