Փիլիսոփայ, թարգմանիչ, հասարակական, եկեղեցական գործիչ Եզնիկ Կողբացին ծնուել է մօտ 380 թուականին Այրարատ նահանգի Կողբում: Ապրել է մօտ եօթանասուն տարի: Նա եղել է Մ. Մաշտոցի աշակերտներից: Սովորել է Եդեսիայում ու Կ. Պոլսում: Այնուհետեւ մասնակցել է Աստուածաշնչի եւ այլ երկերի թարգմանութեանը:
Եզնիկ Կողբացու ինքնուրոյն երկերից է «Եղծ Աղանդոց»ը: Այն պարունակում է գոյաբանական, միաստուածական բազում նիւթեր: Ի միջի այլոց հերքում է հայոց նախաքրիստոնէական հաւատալիքները, զրադաշտականութիւնը, յունական փիլիսոփայական ուսմունքները եւ մարկիոնականութիւնը: Փաստօրէն, Ե. Կողբացու ուսմունքը դարձաւ հայոց ազատագրական պայքարի գաղափարախօսութիւնը:
«Եղծ Աղանդոց»ը դասական գրաբարով գրուած սքանչելի երկասիրութիւն է:
ԺՈՐԱ ՀԱՄԲԱՐՉԵԱՆ